Na chromanie przestankowe cierpi w Polsce ponad 600 tysięcy osób. W walce z chorobą prym wiedzie L-arginina – aminokwas niezbędny organizmowi człowieka do samodzielnej syntezy tlenku azotu.
- Chromanie przestankowe
Dolegliwość ta nazywana jest żartobliwie „chorobą wystaw sklepowych” nie, dlatego, że powoduje zwiększone zainteresowanie ofertą handlową, lecz, dlatego, że osoby cierpiące na chromanie ból nóg często zatrzymuje w pół drogi na ulicy. Chorzy przystają wówczas pod pozorem oglądania wystaw, a w rzeczywistości po to, by dać odpocząć swoim nogom.
Jak wykazują badania epidemiologiczne chromanie przestankowe występuje u 3% ludzi w wieku od 50 do 65 lat. Częstotliwość jego występowania rośnie z wiekiem. W populacji powyżej 70 roku życia dotyczy już 10% osób. Na chromanie przestankowe cierpi w Polsce ponad 600 tysięcy osób. Chorzy z chromaniem są zazwyczaj w podeszłym wieku, częściej płci męskiej i z obecnością czynników ryzyka miażdżycy.
Chromanie przestankowe powodują zmiany miażdżycowe zwężające tętnice, które na tyle utrudniają napływ krwi do mięśni nóg, że wywołują ból niedokrwienny podczas wysiłku – marszu na odcinku np. 200 m. Po krótkim odpoczynku (około 5 minut) ustąpienie bólu umożliwia choremu dalsze chodzenie. Dlaczego bóle ustępują w czasie wypoczynku? Ponieważ wówczas zapotrzebowanie na tlen niesiony przez krew jest dużo mniejsze niż podczas wysiłku i nawet znacznie zwężone miażdżycą tętnice doprowadzają do nóg wystarczającą porcję krwi.
Stałe, powtarzalne pojawianie się opisywanych dolegliwości przy obciążeniu tym samym wysiłkiem i ich szybkie ustępowanie w czasie odpoczynku uzasadnia nazwanie chromania "przestankowym”.
"Dystansem chromania” nazywa się odległość, jaką pacjent może przejść bez bólu. Początkowo jest to np. 300 metrów, ale choroba może postępować bardzo szybko i w ciągu kilku lat dystans skraca się do 200 lub 100 metrów.
Ocena stopnia niedokrwienia kończyn jest zwykle oparta na powszechnie przyjętej czterostopniowej skali Fontaine’a:
1) Niedokrwienie umiarkowane – przebiega bez objawów lub odczuwalne jest mrowienie i drętwienie kończyn, większa wrażliwość na zimno, bez zaburzeń w chodzeniu.
2) Niedokrwienie umiarkowane – Bóle wysiłkowe przejawiające się chromaniem przestankowym (ból mięśni nóg podczas chodzenia zmusza chorych do zatrzymania się). Z czasem dystans, po którym pojawiają się bóle wysiłkowe skraca się, a przerwy stają się częstsze:
– bóle wysiłkowe po przejściu dystansu powyżej 200 m,
2a) bóle wysiłkowe po przejściu poniżej 200 m
3) Niedokrwienie znaczne – bóle spoczynkowe (chorzy mają bóle bez wysiłku fizycznego, często w nocy, praktycznie nie chodzą lub chodzą bardzo mało).
4) Niedokrwienie krytyczne – owrzodzenie kończyn, zgorzel, zmiany martwicze.
Chromanie nasila się przy długim marszu, wchodzeniu pod górę, na schody, gdy chory siedzi, chromanie ustępuje. W miarę rozwoju miażdżycy, może jednak dojść do pojawienia się stałego bólu spoczynkowego, owrzodzenia nóg i martwicy.
- Rola tlenku azotu (NO)
Odkrycie wszechstronnej roli tlenku azotu w organizmie stwarza szansę na proste i skuteczne leczenie miażdżycy, a także innych chorób układu krążenia. Tomasz Maliński, profesor medycyny mononuklearnej z Uniwersytetu w Ohio, właśnie odkrył na nowo tlenek azotu. Jego badania nad rolą NO wyjaśniają podstawowe przyczyny miażdżycy naczyń krwionośnych i innych chorób związanych z funkcjonowaniem układu krążenia. Z badań tych wynika, że tlenek azotu jest tzw. cząsteczką pierwotną, która była na Ziemi już, gdy powstawało życie, i dlatego odgrywa w organizmie człowieka szereg ról obronnych. Cząsteczka tlenku azotu działa rozkurczająco na naczynia krwionośne, obniża stężenie „złego” cholesterolu LDL, hamuje krzepnięcie krwi i zlepianie się jej płytek. NO dzięki swym właściwościom zmniejsza także ryzyko miażdżycowych zmian martwiczych spowodowanych zatkaniem tętnic doprowadzających krew np. do kończyn dolnych. U chorych z miażdżycą zawartość tlenku azotu we krwi jest zaniżona, gdyż dochodzi do zahamowania przepływu do komórek L-argininy, aminokwasu, z którego NO wytwarzany jest samodzielnie przez organizm człowieka.
Syntezę NO w organizmie człowieka można zwiększyć na kilka sposobów. Jednym z nich jest umiarkowany wysiłek fizyczny, który stymuluje wytwarzanie tlenku azotu w komórkach śródbłonka. Drugim równie skutecznym sposobem zwiększenia syntezy NO jest podanie pacjentowi substancji, z których tlenek azotu jest produkowany. Taką substancją jest właśnie aminokwas L-arginina.
- Badania kliniczne L-argininy w chromaniu przestankowym
Badania Kliniki Chirurgii Ogólnej i Naczyń prowadzone przy współpracy z Zakładem Farmakologii Klinicznej i Katedry Fizjologii Akademii Medycznej im. Karola Marcnikowskiego w Poznaniu wykazały, że doustne podawanie L-argininy pacjentom cierpiącym na miażdżycę zarostową tętnic kończyn dolnych wpływa na poprawę ich stanu zdrowia, objawiającą się:
- Wydłużeniem dystansu przejścia bez bólu,
- Skróceniem czasu trwania bólu po przejściu maksymalnego odcinka drogi,
- Poprawą kostkowo-ramiennego wskaźnika ciśnieniowego – (ABI). Badanie polegające na pomiarze ciśnienia skurczowego w tętnicach na poziomie kostek i ramieniu – w celu oceny stanu chorego z chromaniem przestankowym.
- Poprawą ukrwienia kończyn dolnych.
Żadnych działań niepożądanych stosowania L-argininy nie odnotowano.
W Polsce od niedawna jest dostępny preparat Medargin firmy Curtis Healthcare zawierający L-argininę.
