Zaburzenia oddychania. Zaburzenia oddychania są najczęściej spotykanym zespołem objawów w okresie noworodkowym. Objawy te są bardzo czułym wykładnikiem różnych zaburzeń w organizmie dziecka, nie zawsze związanych z umiejscowieniem zmian chorobowych w układzie oddechowym. Zaburzenia te są również obserwowane w chorobach układu nerwowego, układu krążenia, w zaburzeniach hematologicznych oraz metabolicznych. Objawy kliniczne mogą występować ostro, bezpośrednio po urodzeniu noworodka lub nasilają się stopniowo w dalszych godzinach i dniach życia. Resuscytacja. U noworodków, częściej niż u niemowląt może wystąpić gwałtowne zatrzymanie się czynności oddychania i krążenia, szczególnie bezpośrednio po urodzeniu. Głównym celem resuscytacji krążeniowo – oddechowej jest zapewnienie dostatecznego utlenienia podstawowych narządów, regulujących czynności życiowe, szczególnie mózgu oraz serca.
Zaburzenia krążenia. Są często obserwowane w okresie noworodkowym. Objawy te mogą być związane z pierwotną chorobą serca, częściej jednak są następstwem ciężkiej niewydolności oddechowej, przetrwałego krążenia płodowego, zaburzeń czynności mięśnia sercowego w następstwie niedotlenienia. Podejrzenie choroby serca nasuwa stwierdzenie jednego lub kilku z następujących objawów klinicznych:
-
szmeru sercowego,
-
nieprawidłowego rytmu lub zaburzenia w częstotliwości uderzeń serca,
-
niewydolności prawokomorowej,
-
sinicy,
-
zaburzeń oddychania.
Noworodek z niska urodzeniową masą ciała. Noworodka, którego urodzeniowa masa ciała wynosi mniej niż 2500 g, określa się jako "noworodka z niską urodzeniową masą ciała". Są to noworodki wymagające specjalnej opieki. Nie jest to jednak grupa jednorodna, ponieważ zalicza się do niej noworodki urodzone w różnym okresie życia płodowego i o różnym stopniu rozwoju wewnątrzmacicznego. Niską urodzeniową masę ciała stwierdza się u noworodków:
-
urodzonych przedwcześnie między 24 a 33 tygodniem ciąży, z masą ciała poniżej 2500 g – są to wcześniaki,
-
niedonoszonych i donoszonych z wewnątrzmacicznym niedoborem masy ciała, tzn. hipotroficznych.
W grupie noworodków z masą ciała poniżej 2500 g znajdują się więc wcześniaki z hipotrofią i noworodki donoszone z hipotrofią. Nie zalicza się do niej natomiast dużych wcześniaków z masą ciała powyżej 2500 g.
Wcześniakiem określa się noworodka urodzonego przed 33 tygodniem ciąży o różnym stopniu dojrzałości (w zależności od czasu trwania ciąży), wykazującego objawy niedojrzałości morfologicznej lub czynnościowej. W Polsce w 8% ciąż występuje poród przedwczesny. Mniej więcej u 0,6-1% tych dzieci stwierdza się znaczną niedojrzałość (masa ciała poniżej 1250 g).
Umieralność noworodków. Umieralność noworodków jest ściśle związana ze stopniem niedojrzałości oraz niską masą ciała. W ostatnich 10 latach dokonano istotnego postępu w zmniejszaniu umieralności wcześniaków. Jest to spowodowane zarówno poprawą opieki nad kobietą ciężarną, jak również wprowadzeniem lepszej opieki neonatologicznej.
W przodujących ośrodkach umieralność noworodków z masą ciała 501-1000 g wynosi 52%, natomiast od 1001 do 1500 g zaledwie 14%. Kobiety zagrożone porodem przedwczesnym powinny być hospitalizowane na oddziale intensywnej opieki położniczej.
Noworodek z hipotrofią wewnątrzmaciczną. Stwierdzenie u noworodka niedoboru urodzeniowej masy ciała w stosunku do masy ciała należnej dla danego tygodnia życia płodowego świadczy o zaburzonym rozwoju wewnątrzmacicznym. Stan ten określany jest jako hipotrofia wewnątrzmaciczna. Rozpoznanie tego stanu ustala się w czasie ciąży na podstawie badań klinicznych, ultrasonograficznych, hormonalnych.
Wady rozwojowe wymagające szybkiej pomocy chirurgicznej. Około 2% noworodków rodzi się z wadami, które mogą być przyczyną zgonu lub ciężkiego zaburzenia rozwoju. Niektóre z tych wad wymagają leczenia w krótkim okresie po urodzeniu. Błędne lub opóźnione rozpoznanie i leczenie może być przyczyną zgonu noworodka. Najczęstsze wady, które wymagają szybkiej interwencji chirurgicznej, to:
Wady układu oddechowego:
-
zrośnięcie nozdrzy tylnych
-
przepuklina przeponowa
-
zrośnięcie przełyku
Wady przewodu pokarmowego:
-
przepuklina pępowinowa i wytrzewienie
-
zrośnięcie i zwężenie dwunastnicy
-
zrośnięcie jelita cienkiego
-
niedrożność smółkowa
-
wady odbytu i odbytnicy
-
przepuklina pachwinowa
Wady układu nerwowego:
-
otwarta przepuklina oponowo-rdzeniowa
-
otwarta przepuklina mózgowa.
