Rozwija się, gdy stężenie cukru (glukozy) we krwi jest zbyt wysokie, bo zawodzą mechanizmy regulujące jego poziom. Podatność na tę chorobę jest dziedziczna, dlatego najbardziej zagrożone nią są osoby, których najbliżsi krewni mieli cukrzycę. Na szczęście rodzinna skłonność jeszcze nie przesądza o zachorowaniu, więc zachowując ostrożność można cukrzycy uniknąć. Do jej rozwoju w dużym stopniu przyczynia się nadwaga, nadmiar słodyczy i tłuszczu w diecie, a także niektóre leki, zwłaszcza hormonalne (sterydy).
Nagłe ujawnienie się cukrzycy jest zwykle spowodowane całkowitym brakiem insuliny (hormonu wydzielanego przez trzustkę, regulującego poziom cukru we krwi). Jest to tzw. cukrzyca typu 1, występująca głównie u dzieci i młodzieży.
Jednak zdecydowanie częściej chorobę wywołuje nie brak, ale nieprawidłowe działanie insuliny w organizmie. Ten rodzaj cukrzycy typu 2 rozwija się przeważnie po 40. roku życia.
Niezależnie od przyczyny objawy choroby są podobne:
- wzmożone pragnienie i częstsze oddawanie moczu (zwłaszcza w nocy)
- zwiększony apetyt i jednoczesne chudnięcie
- nawracające infekcje skóry i grzybica pochwy
- swędzenie skóry, mrowienia i kurcze nóg.
O ile w cukrzycy typu 1 objawy pojawiają się bardzo gwałtownie i trudno je przegapić, o tyle w cukrzycy typu 2 często rozwijają się tak powoli, że przez wiele lat można ich nie zauważyć. W tym czasie choroba czyni jednak ogromne szkody w organizmie – utrzymujący się nadmiar glukozy we krwi uszkadza bowiem naczynia krwionośne, oczy, nerki. Dlatego tak ważne jest regularne (raz w roku) kontrolowanie poziomu cukru – nie powinien on przekraczać 120 mg%. Leczenie cukrzycy wymaga samodyscypliny i zmiany pewnych nawyków, ale w zamian pozwala uniknąć groźnych powikłań tej choroby. Dzięki nowoczesnemu sprzętowi i lekom terapia nie jest już zbyt kłopotliwa i umożliwia prowadzenie normalnego życia.
W cukrzycy typu 1 konieczne jest stałe przyjmowanie insuliny. Duże udogodnienie stanowią tzw. peny, które pozwalają dyskretnie wykonać iniekcję. Łatwe w użyciu są paskowe testy do oznaczania glukozy w moczu oraz glukometry, elektroniczne urządzenia do pomiaru stężenia glukozy we krwi. Zdecydowanie częstsza jest cukrzyca typu 2 (to 80% wszystkich jej przypadków). W utrzymaniu kontroli nad nią najważniejsza jest dieta, uboga w cukry i tłuszcze. Chorym zaleca się częste jadanie niewielkich posiłków, co pozwala uniknąć dużych wahań stężenia glukozy we krwi. Jeśli to nie wystarcza, aby zapanować nad chorobą, przepisuje się jeszcze leki doustne. Bardzo istotnym elementem terapii jest także umiarkowany wysiłek fizyczny, ponieważ pomaga zredukować nadwagę, poprawia krążenie krwi i usprawnia przemianę materii.
Warto wiedzieć:
- W Polsce na cukrzycę choruje ok. 1,5 mln osób. Lekarze szacują, że drugie tyle Polaków ma cukrzycę, ale o tym nie wie.
- Już 10-proc. nadwaga czterokrotnie zwiększa niebezpieczeństwo rozwoju choroby, a 20-proc. aż trzydziestokrotnie.
